Bij NewDiet Care werken we met verschillende methodes, waaronder een dieet op basis van maaltijdvervangers. Het assortiment is groot: naast de welbekende shakes bestaan er momenteel koeken, repen, desserts, pap en meer. Helemaal hip, maar werkt het ook? In dit artikel kunt u lezen waarom wij hiermee werken op basis van verschillende recente wetenschappelijke onderzoeken.

Afvallen met maaltijdvervangers, werkt dat wel?

Wat zegt het Voedingscentrum

Het Voedingscentrum maakt een scheiding tussen laag-energetische dieetvoeding (800-1200 kCal), waarbij bepaalde maaltijden vervangen worden, en zeer laag energetische dieetvoeding (450-800 kCal), waarbij de gehele voeding vervangen wordt. Beide voldoen aan de Aanbevolen Dagelijkse Hoeveelheden voor vitaminen en mineralen. Zo bent u er zeker van dat u alle voedingsstoffen binnenkrijgt. Echter, de zeer laag-energetische dieetvoeding mag zonder medische begeleiding slechts 3 weken gevolgd worden.  Bij NewDiet Care werken wij hoofdzakelijk met laag-energetische dieetvoeding. Dit dieet mag aangehouden worden tot het gewenste streefgewicht bereikt is.

De volgende voordelen worden door het Voedingscentrum genoemd:

• Een laag-energetisch dieet voorkomt gewichtsstijging en stimuleert gewichtsbehoud.
• Een zeer laag-energetisch dieet is verantwoord wanneer iemand in korte tijd veel moet afvallen (bijvoorbeeld voor een operatie).

Echter, er is ook een nadeel:

• Zonder begeleiding is de cliënt over het algemeen snel terug op het oorspronkelijke gewicht, doordat deze zijn eetpatroon niet adequaat aanpast na het volgen van het dieet.

Positieve onderzoeken

Uit diverse wetenschappelijke onderzoeken blijkt dat een dieet op basis van maaltijdvervangers goed werkt, of zelfs beter werkt dan een regulier dieet. Zo deed Astbury (2018) onderzoek onder 278 zwaarlijvige deelnemers. Deze deelnemers volgden gedurende 12 weken een dieet. Hiervan kregen 140 participanten een regulier dieetadvies en 138 deelnemers een dieet met maaltijdvervangers. De uitkomstmaat was het gewichtsverlies na 12 maanden. Uit het onderzoek bleek dat de groep met maaltijdvervangers maar liefst 10.7 kg was afgevallen, terwijl de groep met regulier dieetadvies slechts 3.1 kg afviel.

In een ander onderzoek (Kruschitz et al., 2017) volgden 70 deelnemers een dieet op basis van maaltijdvervangers. Deze deelnemers zagen allen eenmaal per week een diëtist en ondergingen een BIA-meting met een speciale weegschaal die naast het gewicht de vet- en spiermassa meet (met deze weegschaal werken wij ook). De uitkomstmaat was het gewichtsverlies na 36 maanden. Uit dit onderzoek bleek dat de deelnemers na 3 jaar gemiddeld 11% van het lichaamsgewicht waren verloren, en dat de spiermassa intact bleef.

Dit zijn echter vrij eenvoudige onderzoeken. De meest betrouwbare vorm van onderzoek is het uitvoeren van een ‘meta-analyse’. Hierbij worden geschikte onderzoeken met elkaar vergeleken om vast te stellen of er daadwerkelijk hetzelfde uitkomt. En wat blijkt: een meta-analyse onder 21 relevante onderzoeken concludeerde dat een zeer laag-energetisch dieet op basis van maaltijdvervangers leidt tot significant meer gewichtsverlies en gewichtsbehoud dan gebalanceerde laag-energetische diëten op basis van normale voeding (Anderson et al., 2001). Dit bleek tevens uit een meta-analyse van Paretti (2016), die hier wel het volgende aan toevoegt: ‘dieetinterventie middels een zeer laag-energetisch dieet geeft betere resultaten dan reguliere dieetinterventie, mits ondersteund door gedragstherapie en dieetinterventie’.

Negatief onderzoek

Echter, uit een enkel onderzoek naar hormonale veranderingen bij een zeer laag-energetisch dieet, bleek dat de hormonale veranderingen die optreden bij het volgen van een soortgelijk dieet kunnen leiden tot een versterking van het hongergevoel. Daarnaast zou de stofwisseling langdurig verlaagd kunnen zijn (Sumithran et al., 2011). Wij werken daarom bij voorkeur met de iets mildere laag-energetische diëten, aangevuld met groenten en eiwitbronnen. 

Conclusie

Kortom: afvallen met maaltijdvervangers werkt. Het gewichtsverlies is groter dan bij regulier dieetadvies, zowel op korte als op lange termijn. Wel is goede begeleiding noodzakelijk om de behaalde resultaten te behouden. Zie het niet als een ‘kuurtje’, maar als een opstapje naar een nieuwe levensstijl. Stap geleidelijk van de maaltijdvervangers af, voltooi het gehele programma en kom regelmatig bij ons op controle. Op deze manier heeft het dieet de grootste kans van slagen.

Bronnen:

Anderson, J. W., Konz, E. C., Frederich, R. C., & Wood, C. L. (2001). Long-term weight-loss maintenance: a meta-analysis of US studies. The American Journal of Clinical Nutrition, 74(5), 579–584. https://doi.org/10.1093/ajcn/74.5.579

Astbury, N. M., Aveyard, P., Nickless, A., Hood, K., Corfield, K., Lowe, R., & Jebb, S. A. (2018). Doctor Referral of Overweight People to Low Energy total diet replacement Treatment (DROPLET): pragmatic randomised controlled trial. BMJ. https://doi.org/10.1136/bmj.k3760

Kruschitz R., Wallner-Liebmann S., Lothaller H., Luger M., Ludvik B. Long-term weight-loss maintenance by a meal replacement based weight management program in primary care. Obesity Facts. 2017;10(2):76–84. doi: 10.1159/000454836.

Parretti HM, Jebb SA, Johns DJ, Lewis AL, Christian-Brown AM, Aveyard P. Clinical effectiveness of very-low-energy diets in the management of weight loss: a systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials. Obes Rev. 2016;17:225-34.

Sumithran P, Prendergast LA, Delbridge E, et al. Long-term persistence of hormonal adaptations to weight loss. N Engl J Med. 2011;365:1597-604. 

Voedingscentrum. (2019b). Dieetvoeding. Geraadpleegd op 23 juni 2019, van